在线学习
重点科目
初中数学
高中数学
高等数学
线性代数
概率统计
高中物理
数学公式
主要科目
复变函数
离散数学
数学分析
实变函数
群论
数论
未整理科目
近世代数
数值分析
常微分方程
偏微分方程
大学物理
射影几何
微分几何
泛函分析
拓扑学
数学物理
趣味数学
科数网
首页
教材
高考区
考研区
VIP
科数网
题库
在线学习
高中数学
高等数学
线性代数
概率统计
高中物理
复变函数
离散数学
你好
游客,
登录
注册
在线学习
高等数学
第六章 多元函数微分学
雅可比行列式与隐函数方程组
最后
更新:
2025-04-02 08:11
查看:
437
次
反馈
刷题
雅可比行列式与隐函数方程组
## 雅可比 (Jacobi) 行列式与隐函数方程组 定理 6 (隐函数存在定理 3 ) 设函数 $F(x, y, u, v) 、 G(x, y, u, v)$ 在点 $P_0\left(x_0, y_0, u_0, v_0\right)$ 的某个邻域内具有对各个变量的一阶连续偏导数,又 $F\left(x_0, y_0, u_0, v_0\right)=0 , G\left(x_0, y_0, u_0, v_0\right)=0$ , 且在点 $P_0\left(x_0, y_0, u_0, v_0\right)$ 处偏导数所组成 的函数行列式 (也称雅可比 (Jacobi) 行列式) $J=\frac{\partial(F, G)}{\partial(u, v)}=\left|\begin{array}{ll}\frac{\partial F}{\partial u} & \frac{\partial F}{\partial v} \\ \frac{\partial G}{\partial u} & \frac{\partial G}{\partial v}\end{array}\right| \neq 0$ , 则方程组 $\left\{\begin{array}{l}F(x, y, u, v)=0 \\ G(x, y, u, v)=0\end{array}\right.$ 在点 $P_0\left(x_0, y_0, u_0, v_0\right)$ 的某个邻域内恒能唯一确定一 组连续且具有连续偏导数的函数 $u=u(x, y) 、 v=v(x, y)$ ,它们满足条件 $u_0=u\left(x_0, y_0\right) , v_0=v\left(x_0, y_0\right) $ 并 且 $$ \begin{aligned} & \frac{\partial u}{\partial x}=-\frac{1}{J} \frac{\partial(F, G)}{\partial(x, v)}=-\frac{\left|\begin{array}{ll} F_x & F_v \\ G_x & G_v \end{array}\right|}{\left|\begin{array}{ll} F_u & F_v \\ G_u & G_v \end{array}\right|}, \frac{\partial v}{\partial x}=-\frac{1}{J} \frac{\partial(F, G)}{\partial(u, x)}=-\frac{\left|\begin{array}{ll} F_u & F_x \\ G_u & G_x \end{array}\right|}{\left|\begin{array}{ll} F_u & F_v \\ G_u & G_v \end{array}\right|} ; \\ & \frac{\partial u}{\partial y}=-\frac{1}{J} \frac{\partial(F, G)}{\partial(y, v)}=-\frac{\left|\begin{array}{ll} F_y & F_v \\ G_y & G_v \end{array}\right|}{\left|\begin{array}{ll} F_u & F_v \\ G_u & G_v \end{array}\right|}, \frac{\partial v}{\partial y}=-\frac{1}{J} \frac{\partial(F, G)}{\partial(u, y)}=-\frac{\left|\begin{array}{ll} F_u & F_y \\ G_u & G_y \end{array}\right|}{\left|\begin{array}{ll} F_u & F_v \\ G_u & G_v \end{array}\right|} . \\ & \end{aligned} $$ 上述公式比较复杂,我们可以通过推导,注意它的形成过程,这样对记忆有 帮助,比如可通过微分: $$ \left\{\begin{array}{c} F_x \mathrm{~d} x+F_y \mathrm{~d} y+F_u \mathrm{~d} u+F_v \mathrm{~d} v=0 \\ G_x \mathrm{~d} x+G_y \mathrm{~d} y+G_u \mathrm{~d} u+G_v \mathrm{~d} v=0 \end{array}\right. $$ 然后解出 $\quad \frac{\partial u}{\partial x}, \frac{\partial u}{\partial y}, \frac{\partial v}{\partial x}, \frac{\partial v}{\partial y}$. 也可将函数 $u=u(x, y) 、 v=v(x, y)$ “代入" $\left\{\begin{array}{l}F(x, y, u, v)=0 \\ G(x, y, u, v)=0\end{array}\right.$ ,即得 方程组关于 $x$ 求偏导,得: $$ \left\{\begin{array}{l} F_x+F_u \frac{\partial u}{\partial x}+F_v \frac{\partial v}{\partial x}=0 \\ G_x+G_u \frac{\partial u}{\partial x}+G_v \frac{\partial v}{\partial x}=0 \end{array}\right. $$ 然后解出 $\frac{\partial u}{\partial x}, \frac{\partial v}{\partial x}$; 同理关于 $y$ 求偏导,得: $$ \text { 得: }\left\{\begin{array}{l} F_y+F_u \frac{\partial u}{\partial y}+F_v \frac{\partial v}{\partial y}=0 \\ G_y+G_u \frac{\partial u}{\partial y}+G_v \frac{\partial v}{\partial y}=0 \end{array} \quad \text { 然后解出 } \frac{\partial u}{\partial y} , \frac{\partial v}{\partial y} .\right. $$ 例 15 设 $u=u(x, y) 、 v=v(x, y)$ 由方程组 $\left\{\begin{array}{c}u+v=x+y \\ x u+y v=1\end{array}\right.$ 确定,求 $\frac{\partial u}{\partial x} , \frac{\partial u}{\partial y} , \frac{\partial v}{\partial x} , \frac{\partial v}{\partial y}$. 这道题目可以用公式做,也可以用推导法解得,我们采取推导法. 解一 在方程组 $\left\{\begin{array}{c}u+v=x+y \\ x u+y v=1\end{array}\right.$ 两端微分: $\left\{\begin{array}{c}\mathrm{d} u+\mathrm{d} v=\mathrm{d} x+\mathrm{d} y \\ x \mathrm{~d} u+u \mathrm{~d} x+y \mathrm{~d} v+v \mathrm{~d} y=0\end{array}\right.$ ,整理得 $$ \mathrm{d} u=-\frac{(u+y) \mathrm{d} x+(v+y) \mathrm{d} y}{x-y}, \mathrm{~d} v=\frac{(u+x) \mathrm{d} x+(v+x) \mathrm{d} y}{x-y_{-\ldots}} $$ 即 $\frac{\partial u}{\partial x}=-\frac{u+y}{x-y} , \frac{\partial u}{\partial y}=-\frac{v+y}{x-y} , \frac{\partial v}{\partial x}=\frac{u+x}{x-y} , \frac{\partial v}{\partial y}=\frac{v+x}{x-y}$; 例 15 设 $u=u(x, y) 、 v=v(x, y)$ 由方程组 $\left\{\begin{array}{c}u+v=x+y \\ x u+y v=1\end{array}\right.$ 确定,求 $\frac{\partial u}{\partial x} , \frac{\partial u}{\partial y}, \frac{\partial v}{\partial x}, \frac{\partial v}{\partial y}$. 解二 在方程组 $\left\{\begin{array}{c}u+v=x+y \\ x u+y v=1\end{array}\right.$ 两端关于 $x$ 求导,得 $\left\{\begin{array}{c}\frac{\partial u}{\partial x}+\frac{\partial v}{\partial x}=1 \\ u+x \frac{\partial u}{\partial x}+y \frac{\partial v}{\partial x}=0\end{array}\right.$ , 整理得 $\quad \frac{\partial u}{\partial x}=-\frac{u+y}{x-y}, \frac{\partial v}{\partial x}=\frac{u+x}{x-y}$; 类似得 $\frac{\partial u}{\partial y}=-\frac{v+y}{x-y} , \frac{\partial v}{\partial y}=\frac{v+x}{x-y}$. 例 16 设函数 $y=y(x) 、 z=z(x)$ 由方程组 $\left\{\begin{array}{c}x+y+z+z^2=1 \\ x+y^2+z+z^3=2\end{array}\right.$ 确定,试求 $\frac{\mathrm{d} y}{\mathrm{~d} x} , \frac{\mathrm{d} z}{\mathrm{~d} x}$. 解 将方程组微分 $\left\{\begin{array}{c}\mathrm{d} x+\mathrm{d} y+\mathrm{d} z+2 z \mathrm{~d} z=0 \\ \mathrm{~d} x+2 y \mathrm{~d} y+\mathrm{d} z+3 z^2 \mathrm{~d} z=0\end{array}\right.$ , 消去 $\mathrm{d} z$ ,得 $$ \begin{aligned} & \mathrm{d} y=\frac{3 z^2-2 z}{2 y+4 y z-1-3 z^2} \mathrm{~d} x \text { ,即 } \frac{\mathrm{d} y}{\mathrm{~d} x}=\frac{3 z^2-2 z}{2 y+4 y z-1-3 z^2} \text { ; } \\ & \mathrm{d} z=\frac{1-2 y}{2 y+4 y z-1-3 z^2} \mathrm{~d} x \text { ,即 } \frac{\mathrm{d} z}{\mathrm{~d} x}=\frac{1-2 y}{2 y+4 y z-1-3 z^2} \text { ; } \\ & \end{aligned} $$ 例 17 设函数 $x=x(u, v) , y=y(u, v)$ 在点 $(u, v)$ 的某个邻域内连续且具有一阶 连续偏导数, $J=\frac{\partial(x, y)}{\partial(u, v)}=\left|\begin{array}{ll}\frac{\partial x}{\partial u} & \frac{\partial x}{\partial v} \\ \frac{\partial y}{\partial u} & \frac{\partial y}{\partial v}\end{array}\right| \neq 0$ ,试求 $\frac{\partial u}{\partial x} 、 \frac{\partial u}{\partial y} 、 \frac{\partial v}{\partial x} 、 \frac{\partial v}{\partial y}$; 解 设 $\left\{\begin{array}{l}F(x, y, u, v)=x-x(u, v)=0 \\ G(x, y, u, v)=y-y(u, v)=0\end{array} , \quad F , G\right.$ 在点 $(x, y, u, v)$ 的某个邻域内连续 且具有一阶连续偏导数,且 $J=\frac{\partial(F, G)}{\partial(u, v)}=\left|\begin{array}{cc}-\frac{\partial x}{\partial u} & -\frac{\partial x}{\partial v} \\ -\frac{\partial y}{\partial u} & -\frac{\partial y}{\partial v}\end{array}\right|=\left|\begin{array}{ll}\frac{\partial x}{\partial u} & \frac{\partial x}{\partial v} \\ \frac{\partial y}{\partial u} & \frac{\partial y}{\partial v}\end{array}\right|=\frac{\partial(x, y)}{\partial(u, v)} \neq 0$ , 故在点 $(x, y)$ 的某个邻域内存在连续且具有一阶连续偏导数的反函数 $u=u(x, y) 、 v=v(x, y)$. 由 $\left\{\begin{array}{l}\mathrm{d} x=x_u \mathrm{~d} u+x_v \mathrm{~d} v \\ \mathrm{~d} y=y_u \mathrm{~d} u+y_v \mathrm{~d} v^{\prime}\end{array}\right.$ 得 $\mathrm{d} u=\frac{y_v \mathrm{~d} x-x_v \mathrm{~d} y}{J} , \mathrm{~d} v=\frac{-y_u \mathrm{~d} x+x_u \mathrm{~d} y}{J}$ , 因此 $\frac{\partial u}{\partial x}=\frac{y_v}{J} , \frac{\partial u}{\partial y}=-\frac{x_v}{J}, \frac{\partial v}{\partial x}=-\frac{y_u}{J} , \frac{\partial v}{\partial y}=\frac{x_u}{J}$.
开VIP会员
赞助本站
非会员每天6篇,会员每天16篇,VIP会员无限制访问
题库训练
自我测评
投稿
上一篇:
隐函数的求导公式
下一篇:
数量场与等值面
本文对您是否有用?
有用
(
0
)
无用
(
0
)
纠错
高考
考研
关于
赞助
公式
科数网是专业专业的数学网站。