科数网
数学题库
数学试卷
数学组卷
在线学习
电子教材
科数
试题
试卷
学习
教材
VIP
你好
游客,
登录
注册
在线学习
线性代数
第四篇 线性方程组的解
齐次方程组解的性质
最后
更新:
2025-01-08 16:37
●
参与者
查看:
23
次
纠错
分享
参与项目
词条搜索
齐次方程组解的性质
## 齐次方程组解的性质 如果 $x_1=k_1, x_2=k_2, \cdots, x_n=k_n$ 是方程组 $\boldsymbol{A x}=\mathbf{0}$ 的解, 则向量 $$ \quad \boldsymbol{x}=\left(\begin{array}{c} k_1 \\ k_2 \\ \vdots \\ k_n \end{array}\right) $$ 称为方程组 $A x=0$ 的解向量,也称为 $A x=0$ 的解. 记方程组 $\boldsymbol{A x}=\mathbf{0}$ 的解向量的全体所成的集合为 $S$ , 即 $$ S=\{\xi \mid \boldsymbol{A} \boldsymbol{\xi}=\mathbf{0}\}, $$ 我们来讨论方程组 $A x=0$ 的解向量的性质,以及向量组 $S$ 的秩和极大无关组. **性质1** 设 $\alpha, \beta$ 为 $A x=0$ 的任意的两个解,则 $\alpha+\beta$ 仍为 $A x=0$ 的解. 证明 由 $\alpha, \beta$ 均为 $A x=0$ 的解,有 $A \alpha=0, ~ A \beta=0$ ,于是 $$ A(\alpha+\beta)=A \alpha+A \beta=0+0=0 $$ 所以 $\alpha+\beta$ 仍为 $A x=0$ 的解. **性质2** 设 $\alpha$ 为 $A x=0$ 的任意解,则对任意实数 $k, ~ k \alpha$ 仍为 $A x=0$ 的解. 证明 由 $\alpha$ 为 $A x=0$ 的解,有 $A \alpha =0$ .于是对于任意数 $k$ ,有 $$ A(k \alpha)=k(A \alpha)=k 0 = 0 $$ 所以 $k \alpha$ 仍为 $A x=0$ 的解. 若 $\alpha_1, \boldsymbol{\alpha}_2, \cdots, \boldsymbol{\alpha}_t$ 都是齐次线性方程组 $\boldsymbol{A x}=\mathbf{0}$ 的解,则对于任意一组数 $k_1, k_2, \cdots, k_t$ , 线性组合 $\quad k_1 \boldsymbol{\alpha}_1+k_2 \boldsymbol{\alpha}_2+\cdots+k_t \boldsymbol{\alpha}_t (*)$ 仍为 $A \boldsymbol{x}=\mathbf{0}$ 的解. 因此,在 $\boldsymbol{A x}=\mathbf{0}$ 有非零解的情况下,如果向量组 $\alpha_1, \alpha_2, \cdots, \alpha_1$ 是解集 $S$ 的极大无关组, 则表达式 $(*)$ 称为方程组 $\boldsymbol{A x}=\mathbf{0}$ 的通解. 齐次线性方程组的解集 $S$ 的极大无关组称为齐次线性方程组的基础解系. ## 定理 设 $m \times n$ 矩阵 $A$ 的秩 $R( A )=r<n$ ,则 $n$ 元齐次线性方程组 $A x = 0$ 一定有基础解系,并且基础解系中所含向量的个数为 $n-r$ ,从而解集 $S$ 的秩 $R_s=n-r$ . 证明 由于矩阵 $A$ 的秩 $R( A )=r<n$ ,不妨设矩阵 $A$ 的前 $r$ 个列向量线性无关, 于是A的行最简形矩阵为 $$ R =\left(\begin{array}{ccccccc} 1 & 0 & \cdots & 0 & c_{1, r+1} & \cdots & c_{1 n} \\ 0 & 1 & \cdots & 0 & c_{2, r+1} & \cdots & c_{2 n} \\ \vdots & \vdots & & \vdots & \vdots & & \vdots \\ 0 & 0 & \cdots & 1 & c_{r, r+1} & \cdots & c_{r n} \\ 0 & 0 & \cdots & 0 & 0 & \cdots & 0 \\ \vdots & \vdots & & \vdots & \vdots & & \vdots \\ 0 & 0 & \cdots & 0 & 0 & \cdots & 0 \end{array}\right), $$ 矩阵R对应的方程组为 $$ \left\{\begin{array}{c} x_1+c_{1, r+1} x_{r+1}+\cdots+c_{1 n} x_n=0, \\ x_2+c_{2, r+1} x_{r+1}+\cdots+c_{2 n} x_n=0, \\ \cdots \quad \cdots \quad \cdots \\ x_r+c_{r, r+1} x_{r+1}+\cdots+c_{r n} x_n=0 . \end{array}\right. $$ 上面方程组可以写成 $$ \left\{\begin{array}{c} x_1=-c_{1, r+1} x_{r+1}-\cdots-c_{1 n} x_n, \\ x_2=-c_{2, r+1} x_{r+1}-\cdots-c_{2 n} x_n, \\ \cdots \quad \cdots \quad \cdots \quad \cdots \\ x_r=-c_{r, r+1} x_{r+1}-\cdots-c_m x_n \end{array}\right. ...(* * ) $$ 令 $$ \left(\begin{array}{c} x_{r+1} \\ x_{r+2} \\ \vdots \\ x_n \end{array}\right) $$ 分别取 $$ \left(\begin{array}{c} 1 \\ 0 \\ 0 \\ \vdots \\ 0 \\ 0 \end{array}\right),\left(\begin{array}{c} 0 \\ 1 \\ 0 \\ \vdots \\ 0 \\ 0 \end{array}\right), \cdots,\left(\begin{array}{c} 0 \\ 0 \\ 0 \\ \vdots \\ 0 \\ 1 \end{array}\right), ...(* * * ) $$ 带入上式可得 $$ \left(\begin{array}{c} x_1 \\ x_2 \\ \vdots \\ x_r \end{array}\right)=\left(\begin{array}{c} -c_{1, r+1} \\ -c_{2, r+1} \\ \vdots \\ -c_{r, r+1} \end{array}\right), \quad\left(\begin{array}{c} -c_{1, r+2} \\ -c_{2, r+2} \\ \vdots \\ -c_{r, r+2} \end{array}\right), \cdots,\left(\begin{array}{c} -c_{1 n} \\ -c_{2 n} \\ \vdots \\ -c_{m n} \end{array}\right) . $$ 于是得到n-r个向量 $$ \xi_1=\left(\begin{array}{c} -c_{1, r+1} \\ -c_{2,r+1} \\ \vdots \\ -c_{r r+1} \\ 1 \\ 0 \\ \vdots \\ 0 \end{array}\right), \quad \xi_2=\left(\begin{array}{c} -c_{1, r+2} \\ -c_{2, r+2} \\ \vdots \\ -c_{r, r+2} \\ 0 \\ 1 \\ \vdots \\ 0 \end{array}\right), \cdots, \xi_{n-r}=\left(\begin{array}{c} -c_{1 n} \\ -c_{2 n} \\ \vdots \\ -c_m \\ 0 \\ 0 \\ \vdots \\ 1 \end{array}\right) . $$ 下面我们证明向量组 $\xi_1, \xi_2, \cdots, \xi_{n-1}$ ,就是 $n$ 元齐次线性方程组 $A x =0$ 的基础解系. 由于向量 $\xi_1, \xi_2, \cdots, \xi_{n--}$ 可看成是表达式(***)中的 $n-r$ 个向量分别添加了 $r$ 个分量后所得到,而表达式(***)中的 $n-r$ 个 向量线性无关,从而向量 $\xi_1, \xi_2, \cdots, \xi_{n-r}$ 也是线性无关的. 因此只需证明:齐次线性方程组的任一解向量都可由 $\xi_1, \xi_2, \cdots, \xi_{n-r}$ 线性表示. 假设 $n$ 元齐次线性方程组 $A x = 0$ 的任一解向量:$\quad \eta =\left(\begin{array}{c}k_1 \\ k_2 \\ \vdots \\ k_n\end{array}\right)$ , 将矩阵 $R$ 的非零行的首元对应的末知量看成固定末知量,留在等号的左端,其余的末知量看 成自由末知量,放在等号右端, 则 $k_1, k_2, \cdots, k_n$ 一定会满足方程组 $\left({ }^{* *}\right)$ , 即: $$ \left\{\begin{array}{c} k_1=-c_{1, r+1} k_{r+1}-\cdots-c_{1 n} k_n, \\ k_2=-c_{2, r+1} k_{r+1}-\cdots-c_{2 n} k_n, \\ \cdots \quad \cdots \quad \cdots \\ k_r=-c_{r, r+1} k_{r+1}-\cdots-c_{r n} k_n . \end{array}\right. $$ 于是 $$ \eta =\left(\begin{array}{c} k_1 \\ k_2 \\ \vdots \\ k_r \\ k_{r+1} \\ k_{r+2} \\ \vdots \\ k_n \end{array}\right)=\left(\begin{array}{c} -c_{1, r+1} k_{r+1}-\cdots-c_{1 n} k_n \\ -c_{2, r+1} k_{r+1}-\cdots-c_{2 n} k_n \\ \vdots \\ -c_{r, r+1} k_{r+1}-\cdots-c_{r n} k_n \\ k_{r+1} \\ k_{r+2} \\ \vdots \\ k_n \end{array}\right)=k_{r+1}\left(\begin{array}{c} -c_{1, r+1} \\ -c_{2, r+1} \\ \vdots \\ -c_{r, r+1} \\ 1 \\ 0 \\ \vdots \\ 0 \end{array}\right)+k_{r+2}\left(\begin{array}{c} -c_{1, r+2} \\ -c_{2, r+2} \\ \vdots \\ -c_{r, r+2} \\ 0 \\ 1 \\ \vdots \\ 0 \end{array}\right)+\cdots+k_n\left(\begin{array}{c} -c_{1 n} \\ -c_{2 n} \\ \vdots \\ -c_{r m} \\ 0 \\ 0 \\ \vdots \\ 1 \end{array}\right) . $$ 即任一解向量 $\eta$ 均可由 $\xi_1, \xi_2, \cdots, \xi_{n-r}$ 线性表示 $\eta=k_{r+1} \xi_1+k_{r+2} \xi_2+\cdots+k_n \xi_{n-r}$. 所以向量组 $\xi_1, \xi_2, \cdots, \xi_{n-r}$ 就是 $n$ 元齐次线性方程组 $A \boldsymbol{x}=0$ 的基础解系. ## 齐次线性方程组求解套路 > 上面理论的介绍大部分都会蒙了,不要紧,下面通过一个具体的例题介绍齐次线性方程组解的求解套路。只要一道题目会了,整个解法就会了,不过仍需大量练习。在实际考试中,理论可以不会,但是只要会解体就可以了。 **例1** 求齐次线性方程组 $\left\{\begin{array}{cr}x_1+x_2+x_3 -2 x_5=0 \\ 2 x_1+2 x_2+x_3+2 x_4-3 x_5=0 \\ x_1+x_2+3 x_3-4 x_4-4 x_5=0\end{array}\right.$ 的基础解系. 解: **第一步:写出系数矩阵。** $$ \boldsymbol{A}=\left(\begin{array}{ccccc} 1 & 1 & 1 & 0 & -2 \\ 2 & 2 & 1 & 2 & -3 \\ 1 & 1 & 3 & -4 & -4 \end{array}\right) $$ **第二步: 对系数矩阵 $\boldsymbol{A}$ 实施初等行变换,化为行最简形矩阵 $R$ :** [行最简形矩阵教程](https://kb.kmath.cn/kbase/detail.aspx?id=1860) $$ \boldsymbol{A}=\left(\begin{array}{ccccc} 1 & 1 & 1 & 0 & -2 \\ 2 & 2 & 1 & 2 & -3 \\ 1 & 1 & 3 & -4 & -4 \end{array}\right) \rightarrow\left(\begin{array}{ccccc} 1 & 1 & 1 & 0 & -2 \\ 0 & 0 & -1 & 2 & 1 \\ 0 & 0 & 2 & -4 & -2 \end{array}\right) \rightarrow\left(\begin{array}{ccccc} 1 & 1 & 0 & 2 & -1 \\ 0 & 0 & 1 & -2 & -1 \\ 0 & 0 & 0 & 0 & 0 \end{array}\right)=\boldsymbol{R}, $$ **第三步:写出自由未知量。** 由于 $R(\boldsymbol{A})=2<5$ ,所以该齐次线性方程组有非零解. $\boldsymbol{R}$ 对应的方程组为: $\quad\left\{\begin{array}{l}x_1+x_2+2 x_4-x_5=0, \\ x_3-2 x_4-x_5=0 .\end{array}\right.$ 行最简形矩阵 $\boldsymbol{R}$ 的首元在第 1 列和第 3 列,所以自由未知量为 $x_2, x_4, x_5$. 将自由末知量移至等号右端,有 $\left\{\begin{array}{l}x_1=-x_2-2 x_4+x_5, \\ x_3=2 x_4+x_5 .\end{array}\right. ...(2)$ **第四步:分别取自由未知量为(1,0,0) (0,1,0) (0,0,1)** 即 分别取 $\left(\begin{array}{l}x_2 \\ x_4 \\ x_5\end{array}\right)=\left(\begin{array}{l}1 \\ 0 \\ 0\end{array}\right),\left(\begin{array}{l}0 \\ 1 \\ 0\end{array}\right),\left(\begin{array}{l}0 \\ 0 \\ 1\end{array}\right) \quad$ 代入(2)方程,具体的为: ① 取 $\eta_1= \left(\begin{array}{l}x_2 \\ x_4 \\ x_5\end{array}\right) =\left(\begin{array}{l}1 \\ 0 \\ 0\end{array}\right) $ 时, $ \left(\begin{array}{l}x_1 \\ x_3\end{array}\right) = \left(\begin{array}{l}-1 \\ 0\end{array}\right) $ ② 取 $\eta_2=\left(\begin{array}{l}x_2 \\ x_4 \\ x_5\end{array}\right) = \left(\begin{array}{l}0\\ 1 \\ 0\end{array}\right) $ 时, $ \left(\begin{array}{l}x_1 \\ x_3\end{array}\right) = \left(\begin{array}{l} -2 \\ 2\end{array}\right) $ ③ 取 $\eta_3=\left(\begin{array}{l}x_2 \\ x_4 \\ x_5\end{array}\right) = \left(\begin{array}{l}0\\ 0 \\ 1\end{array}\right) $ 时 ,$ \left(\begin{array}{l}x_1 \\ x_3\end{array}\right) = \left(\begin{array}{l} 1 \\ 1\end{array}\right) $ **第五步 把$\eta_1,\eta_2,\eta_3$ 合并,从而基础解系为:** $$ \begin{aligned} &\xi_1=\left(\begin{array}{c} -1 \\ 1 \\ 0 \\ 0 \\ 0 \end{array}\right), \quad \xi_2=\left(\begin{array}{c} -2 \\ 0 \\ 2 \\ 1 \\ 0 \end{array}\right), \quad \xi_3=\left(\begin{array}{l} 1 \\ 0 \\ 1 \\ 0 \\ 1 \end{array}\right) \end{aligned} $$ **第六步 写出通解方程** 原方程组的通解为 $$ \boldsymbol{x}=k_1 \xi_1 +k_2 \xi_2+k_3 \xi_3 . $$ 带入即可最终结果为: $$ \boldsymbol{x}=k_1 \left(\begin{array}{c} -1 \\ 1 \\ 0 \\ 0 \\ 0 \end{array}\right) +k_2 \left(\begin{array}{c} -2 \\ 0 \\ 2 \\ 1 \\ 0 \end{array}\right) +k_3 \left(\begin{array}{l} 1 \\ 0 \\ 1 \\ 0 \\ 1 \end{array}\right) . $$ **以上就是求解基础解系固定的套路**。会这个套路,就能作对,记不住这个套路,就无法做。
上一篇:
齐次线性方程组解的结构
下一篇:
三元非齐次线性方程组
本文对您是否有用?
有用
(
0
)
无用
(
0
)
初中数学
高中数学
高中物理
高等数学
线性代数
概率论与数理统计
复变函数
离散数学
实变函数
数论
群论
纠错
题库
高考
考研
关于
下载
科数网是专业专业的数学网站。