在线学习
重点科目
初中数学
高中数学
高等数学
线性代数
概率统计
高中物理
数学公式
主要科目
复变函数
离散数学
数学分析
实变函数
群论
数论
未整理科目
近世代数
数值分析
常微分方程
偏微分方程
大学物理
射影几何
微分几何
泛函分析
拓扑学
数学物理
趣味数学
科数网
首页
教材
高考区
考研区
VIP
科数网
题库
在线学习
高中数学
高等数学
线性代数
概率统计
高中物理
复变函数
离散数学
你好
游客,
登录
注册
在线学习
高等数学
第六章 多元函数微分学
复合求导链式法则 Part2
最后
更新:
2025-04-02 15:39
查看:
479
次
反馈
刷题
复合求导链式法则 Part2
复合函数
## 复合函数的中间变量为多元函数的情形 在学习本节前需要了解多元函数复合求导链式法则预备知识。 **定理2** 设 $u=u(x, y), v=v(x, y)$ 在点 $(x, y)$ 处都具有偏导数 $\frac{\partial u}{\partial x}, \frac{\partial u}{\partial y}$ 及 $\frac{\partial v}{\partial x}, \frac{\partial v}{\partial y}$ , 函数 $z=f(u, v)$ 在对应点 $(u, v)$ 具有连续的偏导数 $\frac{\partial z}{\partial u}$ 和 $\frac{\partial z}{\partial v} ,$ 则复合函数 $z=f[u(x, y), v(x, y)]$ 在 $(x, y)$ 处的两个偏导数存在,并有如下求导公式 $$ \frac{\partial z}{\partial x}=\frac{\partial z}{\partial u} \frac{\partial u}{\partial x}+\frac{\partial z}{\partial v} \frac{\partial v}{\partial x} ...(2) $$ 和 $$ \frac{\partial z}{\partial y}=\frac{\partial z}{\partial u} \frac{\partial u}{\partial y}+\frac{\partial z}{\partial v} \frac{\partial v}{\partial y} ...(3) $$ 定理证明从略。 利用上节介绍的“树图”,可以画出定理2中的复合函数的函数的结构图: {width=300px} 我们可以借助函数结构图,利用前面分析的方法与结论,能够直接写出公式 (2) 和公式 (3) 的求导公式. > **对于上面公式,我们不需要记,在拿到多元复合函数时,我们都是通过画树图解题。考生必须首先正确画出他的“树图”来,利用树图解题** `例` 设 $z=\mathrm{e}^u \sin v$, 而 $u=x y, v=x+y$, 求 $\frac{\partial z}{\partial x}$ 和 $\frac{\partial z}{\partial y}$. 解 首先画出数图,如下 {width=300px} ①**从图中可以看到从$z$到$x$ 有两条路**,即  $\frac{\partial z}{\partial u} \cdot \frac{\partial u}{\partial x}+\frac{\partial z}{\partial v} \cdot \frac{\partial v}{\partial x}$ 所以, $$ \begin{aligned} \frac{\partial z}{\partial x} & =\frac{\partial z}{\partial u} \cdot \frac{\partial u}{\partial x}+\frac{\partial z}{\partial v} \cdot \frac{\partial v}{\partial x}=\mathrm{e}^u \sin v \cdot y+\mathrm{e}^u \cos v \cdot 1 \\ & =\mathrm{e}^u(y \sin v+\cos v)=\mathrm{e}^{x y}[y \sin (x+y)+\cos (x+y)] \end{aligned} $$ ②**从图中可以看到从$z$到$y$ 有两条路**,即  $$ \begin{aligned} \frac{\partial z}{\partial y} & =\frac{\partial z}{\partial u} \cdot \frac{\partial u}{\partial y}+\frac{\partial z}{\partial v} \cdot \frac{\partial v}{\partial y} \end{aligned} $$ 所以, $$ \begin{aligned} \frac{\partial z}{\partial y} & =\frac{\partial z}{\partial u} \cdot \frac{\partial u}{\partial y}+\frac{\partial z}{\partial v} \cdot \frac{\partial v}{\partial y}=\mathrm{e}^u \sin v \cdot x+\mathrm{e}^u \cos v \cdot 1 \\ & =\mathrm{e}^u(x \sin v+\cos v)=\mathrm{e}^{\mathrm{xy}}[x \sin (x+y)+\cos (x+y)] \end{aligned} $$ `例` 求 $z=\left(3 x^2+y^2\right)^{4 x+2 y}$ 的偏导数. 解 设 $u=3 x^2+y^2 , v=4 x+2 y$ ,则 $z=u^v$. 然后画出树图 {width=300px} 于是 $\frac{\partial z}{\partial u}=v \cdot u^{v-1}, \frac{\partial z}{\partial v}=u^v \cdot \ln u, \frac{\partial u}{\partial x}=6 x , \frac{\partial u}{\partial y}=2 y , \frac{\partial v}{\partial x}=4 , \frac{\partial v}{\partial y}=2$. 则 $\dfrac{\partial z}{\partial x}=\dfrac{\partial z}{\partial u} \dfrac{\partial u}{\partial x}+\dfrac{\partial z}{\partial v} \dfrac{\partial v}{\partial x}=v \cdot u^{v-1} \cdot 6 x+u^v \cdot \ln u \cdot 4$ $$ =6 x(4 x+2 y)\left(3 x^2+y^2\right)^{4 x+2 y-1}+4\left(3 x^2+y^2\right)^{4 x+2 y} \ln \left(3 x^2+y^2\right) . $$ , $$ \begin{aligned} & \frac{\partial z}{\partial y}=\frac{\partial z}{\partial u} \frac{\partial u}{\partial y}+\frac{\partial z}{\partial v} \frac{\partial v}{\partial y}=v \cdot u^{v-1} \cdot 2 y+u^v \cdot \ln u \cdot 2 \\ & =2 y(4 x+2 y)\left(3 x^2+y^2\right)^{4 x+2 y-1}+2\left(3 x^2+y^2\right)^{4 x+2 y} \ln \left(3 x^2+y^2\right) \end{aligned} $$ 这种类型的题目也可以用全微分的方法来解决,感兴趣的读者可以试一下. ## 复合函数的中间变量既有一元也有为多元函数的情形 这种情形比较复杂,我们仅以一种情况为例,其他的类似可得. 定理 3 如果函数 $u=u(x, y)$ 在点 $(x, y)$ 具有对 $x$ 及对 $y$ 的偏导数,函数 $v=v(y)$ 在点 $y$ 可导,函数 $z=f(u, v)$ 在对应点 $(u, v)$ 具有连续偏导数,则复合函 数 $z=f[u(x, y), v(y)]$ 在对应点 $(x, y)$ 的两个偏导数存在,且有 定理证明从略. 该复合函数的结构图为 $$ \frac{\partial z}{\partial x}=\frac{\partial z}{\partial u} \cdot \frac{\partial u}{\partial x} $$ 和 $$ \frac{\partial z}{\partial y}=\frac{\partial z}{\partial u} \cdot \frac{\partial u}{\partial y}+\frac{\partial z}{\partial v} \cdot \frac{d v}{d y} $$  `例` 设函数 $z=\mathrm{e}^{u^2+v^2}$ ,而 $u=x^2 \sin y, v=\cos y$ ,求 $\frac{\partial z}{\partial x}, \frac{\partial z}{\partial y}$. 解:先画出树图  **①从图中可以看到,$z$到$x$有一条路**,即 $\dfrac{\partial z}{\partial x}=\dfrac{\partial z}{\partial u} \cdot \dfrac{\partial u}{\partial x}$ 所以 $$ \begin{aligned} & \frac{\partial z}{\partial x}=\mathrm{e}^{u^2+v^2} \cdot 2 u \cdot 2 x \sin y=4 x^3 \sin ^2 y \mathrm{e}^{x^4 \sin ^2 y+\cos ^2 y} \end{aligned} $$ **②从图中可以看到从$z$到$y$有两条路**,即 $\dfrac{\partial z}{\partial y}=\dfrac{\partial z}{\partial v} \cdot \dfrac{ d u}{dy}$ 所以 $$ \begin{aligned} & \frac{\partial z}{\partial y}=\mathrm{e}^{u^2+v^2} \cdot 2 u \cdot x^2 \cos y+\mathrm{e}^{u^2+v^2} \cdot 2 v \cdot(-\sin y)=\mathrm{e}^{x^4 \sin ^2 y+\cos ^2 y}\left(x^4-1\right) \sin 2 y \end{aligned} $$ > 注意:在上面求$v$到$y$,通常使用$\dfrac{dv}{dy}$ 而不是 $\dfrac{\partial v}{\partial y}$ `例` 设 $z=f(x, y, u)=(x-y)^u, u=x y$ ,求 $\frac{\partial z}{\partial x} , \frac{\partial z}{\partial y}$. 解 这里 $x, y$ 既是复合函数的中间变量,又是自变量,**我们人为的给$x$,$y$ 增加一个 “自己到自己的映射”**,所以最后画出的函数的结构图为  . 则 **①这样$z$到$x$有两条路**,即 $$ \frac{\partial z}{\partial x}=\frac{\partial f}{\partial x} \frac{\mathrm{d} x}{\mathrm{~d} x}+\frac{\partial f}{\partial u} \frac{\partial u}{\partial x} $$ 所以 $$ \begin{aligned} & \frac{\partial z}{\partial x}=\frac{\partial f}{\partial x} \frac{\mathrm{d} x}{\mathrm{~d} x}+\frac{\partial f}{\partial u} \frac{\partial u}{\partial x} \\ &=u(x-y)^{u-1} \cdot 1+(x-y)^u \ln (x-y) \cdot y \\ &=x y(x-y)^{x y-1} \cdot 1+y(x-y)^{x y} \ln (x-y) \end{aligned} $$ **② 从$z$到$y$ 也是两条路**,所以 $\frac{\partial z}{\partial y}=\frac{\partial f}{\partial y} \frac{\mathrm{d} y}{\mathrm{~d} y}+\frac{\partial f}{\partial u} \frac{\partial u}{\partial y}$ 即 $$ \begin{aligned} & \frac{\partial z}{\partial y}=\frac{\partial f}{\partial y} \frac{\mathrm{d} y}{\mathrm{~d} y}+\frac{\partial f}{\partial u} \frac{\partial u}{\partial y} \\ &=u(x-y)^{u-1} \cdot(-1) \cdot 1+(x-y)^u \ln (x-y) \cdot x=-x y(x-y)^{x y-1}+x(x-y)^{x y} \ln (x-y) . \end{aligned} $$ > 注 等号两边都有 $\frac{\partial z}{\partial x}$ ,但这两个符号的含义是不一样的,左边的是二元函数 $z=(x-y)^{xy}$ 对 $x$ 的偏导数,右边的是三元函数 $z=f(x, y, u)=(x-y)^u$ 对 $x$ 的偏导数. 为了表示区别, 等号右边的 $\frac{\partial z}{\partial x}$ 常写作 $\frac{\partial f}{\partial x}$. 同理, 等号两边的 $\frac{{\partial z}}{\partial y}$ 的含义也是不一样 的,等号右边的 $\frac{\partial z}{\partial y}$ 也常写作 $\frac{\partial f}{\partial y}$. 注意:同济七版《高等数学下 P81》 $ \frac{\partial z}{\partial x}=\frac{\partial f}{\partial u} \cdot \frac{\partial u}{\partial x}+\frac{\partial f}{\partial x}$ 和 $ \frac{\partial z}{\partial y}=\frac{\partial f}{\partial u} \cdot \frac{\partial u}{\partial y}+\frac{\partial f}{\partial y}$ 解释是:这里 $\frac{\partial z}{\partial x}$ 与 $\frac{\partial f}{\partial x}$ 不同。 $\frac{\partial z}{\partial x}$ 是将复合函数中 $z=f[\phi(x, y), x, y]$ 中的 $y$ 看作不变而对 $x$ 的偏导数, $\frac{\partial f}{\partial x}$ 则是把 $f(u, x, y)$ 中的 $u, y$ 看作不变而对 $x$ 的偏导数。 $\frac{\partial z}{\partial y}$ 与 $\frac{\partial f}{\partial y}$ 也是如此区别。 这里或许有些难以理解,但是这种解释方法还是不错的。 主要是想不到更好的解释方法了.
开VIP会员
非会员每天6篇,会员每天16篇,VIP会员无限制访问
题库训练
自我测评
投稿
上一篇:
多元函数复合求导链式法则 Part1
下一篇:
多元复合函数求导举例 Part3
本文对您是否有用?
有用
(
0
)
无用
(
0
)
纠错
高考
考研
关于
赞助
公式
科数网是专业专业的数学网站。